استخراج ذهنیت‌های نسبت تفکر اکوسیستمی با تفکر سیستمی، با استفاده از روش‌شناسی کیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه مهندسی کامپیوتر، پردیس فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

اکوسیستم، مفهومی است که در دانش‌های انسانی، از حوزه خلقت و طبیعت، وام گرفته شده است و مبتنی‌بر آن، میدان‌های اقتصادی، سازمانی، کسب‌وکار و اجتماعی، دچار تحول شده‌اند. بر پایه‌ همین توسعه و رسوخ مفهومی و دانشی، نوع خاصی از تفکر به نام تفکر اکوسیستمی نیز شکل گرفته است که ذیل آن، فهم و دیدن فضاهای مختلف اجتماعی و اقتصادی و... به‌عنوان اکوسیستم و طراحی آنها به‌عنوان اکوسیستم، موضوعیت می‌یابد. تفکر اکوسیستمی درحال‌حاضر، مفهوم نوینی به‌حساب می‌آید و نسبتی با تفکر سیستمی دارد. این پژوهش جهت استخراج ذهنیت‌های مختلف میان بخشی از دانش‌ورزان و اندیشه‌ورزان حوزه‌ نظریه‌ سیستم‌ها، درمورد نسبت و رابطه‌ تفکر سیستمی و تفکر اکوسیستمی، طراحی شد. به‌همین‌منظور، از روش‌شناسی کیو که با هدف استخراج ذهنیت‌ها و دسته‌بندی آنها طراحی شده است، استفاده شده است. پس از جمع‌آوری دامنه و ادبیات نظری پژوهش، 37 عبارت از این دامنه نظری، استخراج شده و روی کارت‌هایی یکسان، دراختیار 30 مشارکت‌کننده که به‌صورت غیراحتمالی و از افراد دردسترس، انتخاب شدند، جهت مرتب‌سازی نمونه کیو، قرار داده شد. پایایی دسته‌های کیو ازطریق آزمون ـ آزمون مجدد، سنجیده شد. داده‌ها پس از تجمیع و استخراج، با استفاده از نرم‌افزار SPSS25، مورد مطالعه و پردازش قرار گرفتند. با انجام تحلیل عاملی کیو، 4 ذهنیت: «تباین»، «عموم و خصوص مطلق»، «عموم و خصوص من‌وجه» و «تطور و تکامل» استخراج شد و درنهایت ذهنیت‌های مختلف شناسایی‌شده، معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying Assumptions of the Relation between Ecosystem Thinking and Systems Thinking, Using Q Methodology

نویسندگان [English]

  • Muhammad Shams al-Dini 1
  • Kazem Fooladi Qaleh 2
1 Corresponding author: master of administration, Faculty of Management, University of Tehran, Iran
2 Assistant professor at the Department of computer engineering, Farabi Campus, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Ecosystem is a concept borrowed from humanities, the field of creation and nature, on the basis of which economic, organizational, business and social fields have evolved. Based on this evolution, influence of concepts and knowledge, and a special type of thought called ecosystem thinking has been formed. Under this system, understanding and observing the different social and economic spaces as ecosystems and designing them as ecosystems become relevant. Ecosystem thinking is now a new perception which relates to systems thinking. This study is intended to identify different presuppositions of some scholars and thinkers in the field of systems theory, on the relation between system thinking and ecosystem thinking. Hence, Q methodology is employed for this purpose because it is designed for identifying the suppositions and for their classification. Having covered the scope and theoretical literature of the research, 37 statements of this theoretical domain were extracted and were exposed through identical cards to 30 participant selected by availability for sorting the Q sample. The reliability of Q categories was confirmed through test-retest method. The collected data were analyzed and processed by SPSS25 software. Q factor analysis resulted in the identification of four suppositions including “contrast”, “absolute generality and peculiarity”, “relative generality and peculiarity” and “change and evolution”. Finally different identified suppositions were introduced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ecosystem thinking
  • systematic thinking
  • ecosystem
  • system
  • Q methodology
خوشگویان فرد، ع. (1386)، روش‌شناسی کیو، تهران: مرکز تحقیقات صدا‌وسیما.