بررسی امکان توسعه صنایع پایین‌دست فولاد استان یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسول: دانشیار، اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 کارشناس ارشد، اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی صحیح اقتصادی در هر کشور مستلزم شناخت امکانات و قابلیت‌های تولیدی و مزیت اقتصادی مناطق مختلف آن کشور است. صنعت فولاد از صنایع مهم زیربنایی توسعه کشور ایران محسوب می‌شود که از پتانسیل صادراتی بالایی برخورداراست. هدف پژوهش حاضر، شناخت مزیت نسبی زیربخش‌های بالادست و پایین‌دست صنعت فولاد استان‌ یزد طی سال‌های 1383 تا 1397 می‌باشد، چرا که بخش اعظم معادن سنگ آهن کشور در استان یزد قرار گرفته است. ابزار سنجش، مدل اقتصاد پایه و شاخص ضریب مکانی است که با استفاده از آمار مربوط به حساب‌های منطقه‌ای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران محاسبه شده‌است. ضریب مکانی، اهمیت نسبی یک فعالیت را در منطقه نسبت به اهمیت نسبی همان فعالیت در اقتصاد ملی نشان می‌دهد. نتایج بررسی‌های پژوهش نشان داد؛ استان یزد در صنایع بالادست نسبت به‌کل کشور از تخصص تولیدی بیشتری برخوردار است و منطقه صادرکننده ارزش‌افزوده در فعالیت موردنظر‌ است. در‌حالی‌که در بخش پایین‌دست عملکرد درآمدی ضعیفی را تجربه کرده است و درواقع منطقه واردکننده ارزش‌افزوده در این بخش است.
به‌طورکلی بررسی یافته‌های پژوهش و پتانسیل تولیدی استان از قبیل؛ موقعیت جغرافیایی و ارتباطی با مراکز استان‌های اطراف، وجود نیروی کار متخصص و کارآمد در زمینه صنعت و معدن، علاقه سرمایه‌داران منطقه به سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، دسترسی آسان سرمایه‌گذاران به بازارهای هدف، دسترسی راحت تولیدکنندگان به بازارهای هدف و توجه به مسائل کم‌آبی و غیره نشان ‌داد؛ توسعه در بخش صنایع پایین‌دست فولاد نه‌تنها منجر به توسعه اقتصادی می‌شود بلکه همراه با رشد و افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی، انسانی و اجتماعی استان است و در کنار رشد کمی تولید، توان بهره‌برداری از منابع موجود به‌صورت مستمر و پویا افزایش‌یافته و هرروز نوآوری جدیدی صورت خواهد گرفت. اما به دلیل عدم جامع‌نگری در خصوص پروژه‌های توسعه از معدن تا محصول نهایی با ارزش‌افزوده بالا، تاکنون کم‌ترین بهره‌مندی را از ارزش‌افزوده بخش پایین‌دست داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Possibility of Developing Downstream Steel Industries in Yazd Province

نویسندگان [English]

  • Habib Ansari Samani 1
  • Donya Shajirat 2
1 Associate Professor, Corresponding Author, Department of Economics, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
2 MA in Economics, Faculty of Management Economics and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran.
چکیده [English]

Proper economic policy-making and planning in any country requires recognizing the facilities and production capabilities and economic advantage of different regions of that country. The aim is to recognize the relative advantage of the upstream and downstream sub-sectors of the steel industry of Yazd province during the years 2004-2018 which used the spatial coefficient model. The results showed a value added for the spatial coefficient index, Yazd province had more production expertise in upstream industries than in the whole country and was also an exporter of added value in the desired activity. But the spatial value added index of the province in the downstream industries for the entire period, was less than one. According to the results, Yazd province has less production expertise in the activity in question than the whole country and is an importer of added value in this sector. Yazd province has been a supplier of steel raw materials for many years, due to lack of comprehensiveness of development projects from mining to high value-added final product, has always had the least benefit from the value added of this sector and A significant number of industrial and construction projects in the province, the required steel structures are supplied from outside the province. Provincial planners should decide on investment, resource allocation and budgeting according to the province's advantage in order to increase the province's value-added growth in the downstream part of the steel industry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Steel Industry
  • Yazd Province
  • Relative Advantage
  • Spatial Coefficient

مراجع

آداب، ابوالفضل، قاضی نوری، سید سپهر، قاضی نوری، سید سروش، شاه وردی، حمیدرضا، احمد پور، کیومرث. (1399). واکاوی زنجیره ارزش صنعت فولاد ایران با استفاده از تحلیل اقتصادی زنجیره ارزش و جریان مواد. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 13(48)، 59-85. doi: 10.22111/jmr.2019.24650.3907
آداب، قاضی نوری، سید سپهر، قاضی نوری، سید سروش، و شاهوردی. (1397). راهبردهای ارتقاء زنجیره ارزش صنعت فولاد ایران از منظر نظام نوآوری. سیاست علم و فناوری, 11(4)، 2-16.‎
آقامحمدی, سیده نرگس, حاجی, غلامعلی, غفاری، غفاری آشتیانی، پیمان. (1399). سنجش مزیت نسبی فعالیت‌های اقتصادی در استان‌های کشور: رهیافت ضریب مکانی. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، 10(40).‎
آزادی نژاد. (1392). معرفی و کاربرد تکنیک MFLQ بجای AFLQ برای تدوین جدول داده-ستانده منطقه ای (مطالعه موردی استان خراسان رضوی). اقتصاد و توسعه منطقه ای، 20(5).‎
آقامحمدی، سیده نرگس، حاجی، غلامعلی، غفاری، غفاری آشتیانی و پیمان. (1399). سنجش مزیت نسبی فعالیت‌های اقتصادی در استان‌های کشور: رهیافت ضریب مکانی. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای, 10(40).
تحلیل بازار مهارت مبتنی بر دینامیک کسب‌وکار و اشتغال استان یزد، (1397). معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال استان یزد؛
حسینی، سیدشمس الدین، ملک محمدی چهل خانه مریم.(1386). سنجش مزیت نسبی و رقابتی صنعت چرم ایران در بازارهای جهانی.‎ پژوهشنامه بازرگانی، 11(44)، 235-265. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=71205.
خلیلی، شیرازی، بابک، سلطان زاده.(1398). مطالعه تاریخی صنعت فولاد در ایران؛ کاربرد چارچوب همپایی فناورانه در محصولات و سامانه‌های پیچیده. بهبود مدیریت، 13(1)، 62-90.‎
دادور خانی، فضیله، دربان استانه، نجارزاده، محمد، ترابی و هاجری. (1397). بررسی فضایی عوامل مؤثر بر ضریب مکانی اشتغال زنان روستایی ایران در بخش خدمات. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، 8(32)، 1-10.‎
رحمانی، کمال الدین، ماملی وسالار. (1389). تعیین مزیت نسبی صنایع مواد غذایی استان آذربایجان شرقی (مبتنی بر مزیت تولیدی و مزیت تجاری غیر مستقیم). مدیریت بهره‌وری. 4(1 (12) بهار)، 97-134.‎
سالواتوره ،دمنیک(1376)، تجارت بین‌الملل، حمیدرضا ارباب (مترجم)، نشرنی.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران. اخبار ایمیدرو؛ https://www.imidro.gov.ir/News
عسکرپور کبیر، حری، جلایی اسفندآبادی، و سید عبدالمجید.(1394). بررسی مزیت نسبی عسل طبیعی ایران با استفاده از شاخص هزینه منابع داخلی. Agricultural Economics، 9(2)، 87-101.‎
مطالعات طرح جامع فولاد ایران، شرکت فولاد تکنیک، پایش اسفند 1399.
مطالعات طرح جامع فولاد ایران، شرکت فولاد تکنیک، پایش اسفند 1397.
نادری، نباتیان، هنرمند، و کوهستانی. (1399). زمین‌شناسی و نحوه تشکیل کانسار منگنز حلب، جنوب‌باختر زنجان. فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین، 29(115)، 207-218.‎
 Andersen, J.P., Hyman, B. (2000). Energy and material flow models for the US steel industry, Energy 26, pp. 137–159.
Florence, S. (1943). Industrial Location and National Resources. National Resources Planning Board, Washington, 128-130.
Gilmer, R. W., Keil, S. R., & Hack, R. S. (1989). The Location Quotient and Central Place Theory (No. 8916). Federal Reserve Bank of Dallas
Hoan, AR. & Oosterhaven. (2006). On the measurement of comparative advantage. Ann Reg, 40,677-691.
Islam, F. B., Mubassirah, F. A., Siddiq, F., Hossain, D., Sharmin, N., & Haque, A. (2018). Economic Growth Analysis of Six Divisions of Bangladesh Using Location Quotient and Shift Share Method. Journal of Bangladesh Institute of Planners, 8, 135-144.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار