بررسی کانال‌های اثرگذاری انواع سرمایه در تحقق پیشرفت اقتصادی از دیدگاه امام علی (ع) (رویکرد پویایی سیستمی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار،گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اجتماعی و رفتاری، دانشگاه بین المللی اهل بیت، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علوم اقتصادی، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه بین المللی اهل بیت، تهران، ایران

چکیده

پیشرفت اقتصادی یک مفهوم ارزشی بوده و عوامل مختلفی بر آن اثرگذار هستند که در این تحقیق عوامل سرمایه‌ای موثر بر پیشرفت اقتصادی شامل سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی، سرمایه معنوی، سرمایه فکری، سرمایه اخلاقی، سرمایه فرهنگی و سرمایه طبیعی از نگاه امام علی (ع) بررسی شده و کانال‌های اثرگذاری این سرمایه‌ها برپیشرفت اقتصادی با حلقه‌های علی ـ معلولی پویایی سیستمی ترسیم گردیده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که: سرمایه اجتماعی از طریق کانال‌های اعتماد، مشارکت، هم‌بستگی، امنیت اجتماعی، امنیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری بر پیشرفت اقتصادی اثر می‌گذارد. سرمایه انسانی از طریق کانال‌های سلامت، آموزش، تخصص و مهارت، بهره‌وری نیروی‌کار و افزایش تولید بر پیشرفت اقتصادی اثر می‌گذارد. سرمایه فرهنگی از طریق کانال‌های کارو تولید، میانه‌روی، کسب درآمد حلال، نفی‌اسراف و تبذیر، تشکیل‌سرمایه و عدالت اقتصادی بر پیشرفت اقتصادی اثر می‌گذارد و سرمایه طبیعی نیز از طریق کانال‌های منابع آبی، خاک حاصلخیز، کشاورزی، معادن و صنعت بر پیشرفت اقتصادی اثرگذار می‌باشد. بنابراین سیاستگذاران اقتصادی جهت تحقق اهداف پیشرفت اقتصادی می‌بایست به آثار اقتصادی انواع سرمایه توجه لازم را مبذول دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Channels of Influencing Different Types of Capital in Achieving Economic Progress from Imam Ali’s Perspective (As)(System Dynamics)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ghaffary Fard 1
  • hossein rezaei 2
  • Mohammad Hazegh 3
1 Assistant Professor, Department of Economic Sciences, Faculty of Social and Behavioral Sciences, Ahlol Beyt International University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economic Sciences, Payam Noor University, tehran, Iran
3 Master of Economic Sciences, Ahlol Beyt International University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Economic development is a value concept and various factors affect it. In this study, the factors affecting economic development including social capital, human capital, spiritual capital, intellectual capital, moral capital, cultural capital and natural capital from the perspective of Imam Ali (AS) ) And the channels of influence of these capitals on economic progress have been plotted with causal loops of systemic dynamics. The research results show that: Social capital affects economic progress through channels of trust, participation, solidarity, social security, economic security and investment. Human capital affects economic development through channels of health, education, expertise and skills, labor productivity, and increased productivity. Cultural capital affects economic progress through channels of labor and production, moderation, earnings, liquidation, denial of extravagance and waste, formation of capital and economic justice, and natural capital through channels of water resources. Fertile soil, agriculture, mining and industry affect economic development. Therefore, in order to achieve the goals of economic development, economic policymakers must pay the necessary attention to the economic effects of different types of capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Progress
  • Types of Capital
  • Nahjoul Balagheh
  • System Dynamics

مراجع

قرآن الکریم
نهج‌البلاغه
ابراهیمی‌زاده جویمی، رقیه و تلاشان، فرج (۱۳۹۳). اصول اخلاقی اقتصادی در عرصۀ توزیع از دیدگاه قرآن و احادیث. پژوهشنامه معارف قرآنی، ۵، ۱۷، ۱۲۶-۱۴۸.
ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه‌الله (۱۴۰۴ق). شرح نهج‌البلاغه جلد ۲۰. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
الآمدی، عبدالواحد (۱۴۲۹). غرر‌الحکم و درر‌الکلم. تحقیق السید مهدی الرجائی، قم: مؤسسة دار‌الکتاب الاسلامی.
بختیاری، صادق و میسمی، حسین (۱۳۹۰). سرمایه انسانی، فقر و نابرابری‌های درآمدی در اسلام و کشورهای اسلامی. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، ۱۱، ۴۱، ۵-۳۸.
بروجردی، آقاحسین (۱۳۸۶). جامع الاحادث شیعه جلد ۲۳. مترجم: عده‌ای فضلا، تهران: انتشارات: فرهنگ سبز.
پوریانی، محمدحسین (۱۳۸۰). توسعه از دیدگاه امام علی (ع). پژوهش‌‌های مدیریت راهبردی، ۲۳ و ۲۴، ۲۰۹-۲۳۳.
تودارو مایکل (بی‌تا). توسعه اقتصادی در جهان سوم. جلد اول، ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران: نشر برنامه و بودجه.
حائری، سید محسن (۱۳۹۹). اندیشه‌های اقتصادی در نهج‌البلاغه. نشر؛ کتاب‌خانه دپحتا تبیان، لینک: https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/221036/0.
حسن دیلمی (۱۳۷۶). ارشاد القلب جلد ۱. ترجمه: سلگی نهاوندی، قم: انتشارات ناصر.
خوانساری، محمد باقر بن زین‌العابدین (۱۳۱۳). روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات جلد ۴. محقق؛ اسماعیلیان، اسدالله، قم: دهاقانی.
دشتی، محمد (۱۳۷۹). اخلاق و نظم اجتماعی و سیاسی از دیدگاه نهج‌البلاغه. فصلنامه فقه و اصول، ۱۱، ۴۱-۵۳.
دهقان شبانی، زهرا؛ هادیان، ابراهیم و فائزه نصیر‌زاده (۱۳۹۵). ترکیب سرمایه انسانی بر رشد منطقه‌ای اقتصاد ایران: رویکرد داده‌های تابلویی پویایی فضایی. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، ۲۱، ۶۶، ۱-۳۰.
رجایی، سید محمد کاظم و سید مهدی معلمی (۱۳۹۲). درآمدی بر مفهوم و شاخص‌های عدالت اقتصادی- الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. مرکز پژوهش کاربردی قدر.
رحمانی، تیمور و میثم امیری (۱۳۸۶). بررسی تأثیر اعتماد بررشد اقتصادی دراستان‌های ایران با روش اقتصادی سنجی فضائی. مجله تحقیقات اقتصادی، ۷۸، ۲۳-۵۷.
 رزاقی، ابراهیم (۱۳۷۸). توسعه اقتصادی و ضرورت پرداختن به فرهنگ ملی.  اطلاعات سیاسی- اقتصادی دانشگاه تهران، شماره ۱۴۹.
زبیری، هدی و کریمی‌موغاری، زهرا (1392). اثر انسجام اجتماعی بر توسعه اقتصادی. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، ۴، ۱۴، ۳۹-۶۲.
سقفی، ابراهیم (۱۳۷۴). الغارات. ترجمه: آیتی، عبدالمحمد، تهران: انتشارات وزارت ارشاد.
سمیعی، ریحانه؛ عیسوی، محمود و دلشاد تهرانی، مصطفی (۱۳۹۱). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اقتصادی از نگاه امام علی (ع) (پایان نامه کارشناسی‌ارشد). دانشگاه تربیت مدرس.
شاه‌آبادی، ابوالفضل؛ داوری‌کیش، راضیه و جعفری، مهدی (۱۳۹۷). راهبرد توسعه اقتصادی با الهام از نهج‌البلاغه در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی. مدیریت راهبردی و آینده پژوهی، ۱، ۲، ۲۴۷-۲۸۷.
شهبازی، مظفرالدین (۱۳۸۳). نقش مشارکت مردمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی. فصلنامه فرهنگ و تعاون، ۳۱، ۴-۶.
عزتی، مرتضی (۱۳۸۶). سرمایه مذهبی: ماهیت، عناصر تشکیل  و آثار آن. اولین همایش اقتصاد اسلامی و توسعه اقتصادی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
عظیمى، حسین (۱۳۷۱)،. مدارهاى توسعه نیافتگى در اقتصاد ایران (چاپ اول). تهران: نشر نى.
غفاری‌فرد، محمد و حاذق، سیدمحمد (۱۳۹۹). رتبه بندی ظرفیت راهبردی سرزمینی مناطق نه‌گانه ایران از لحاظ شاخص تدوین ترکیبی آمایش سرزمین. نخستین همایش ملی تحقیقات کاربردی در اقتصادپویا، مدیریت و حسابداری نوین.
فنی، زهره (۱۳۹۳). توسعه، پایداری و جهانی شدن (چاپ دوم). ویرایست دوم، تهران: مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.
قاسمی، وحید و همکاران (۱۳۹۰). رابطه‌ی سرمایه اجتماعی با توسعه اقتصادی. فصلنامه رفاه اجتماعی، ۱۰، ۳۶، ۲۷-۶۰.
قاضی میرسعید، سید علیرضا و تاج آبادی، حسین (۱۳۹۵). مفهوم توسعه و پیشرفت در اندیشه مقام معظم رهبری(مدظله). فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسلامی، ۲۴، ۳، 147-169.
قره‌باغیان، مرتضی (۱۳۹۲). اقتصاد رشد و توسعه (چاپ دوازدهم). جلد اول، تهران: نشرنی.
 مبشری، محمد (۱۳۸۸). سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی. پژوهشنامه علوم اجتماعی، ۴۰، ۱۳۵-۱۵۶.
مراد‌زاده، محمد؛ رسولی، امیر و آذین، فرید (۱۳۹۵). نقش سرمایه فکری در مقایسه با سرمایه های مالی در یک سازمان تحقیق و توسعه. کنفرانس بین المللی مدیریت و مهندسی صنایع.
مهرگان، نادر و دلیری، حسین (۱۳۸۹). سرمایه اجتماعی یا سرمایه مذهبی، کدام‌یک برای اقتصاد مطلوب‌تر اند؟.  فصلنامه معرفت اقتصادی، ۱، ۲، ۵۱-۷۲.
مهریزی، مهدی و صدرایی خویی، علی (۱۳۷۷). میراث حدیث شیعه ج۲. قم: مؤسسه فرهنگی دارالحدیث.
موسائی، میثم و همکاران (۱۳۷۳). اسلام و عوامل فرهنگی مؤثر بر توسعه اقتصادی. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، دانشگاه تربیت مدرس.
میرزا حسین النوری‌الطبرسی (بی‌تا). مستدرک الوسائل. قم: موسسه آل البیت (ع)، الا حیاألالتراث.
میرقادری، سیدهادی. 1394. «بررسی مهارت آموزی و اشتغال در خوشه های صنعتی از دیدگاه پویایی شناسی سیستم.» فصلنامه مهارت آموزی 4 (۱۳): 133-125.
نصراللهی، زهرا و شفیعی، علی (۱۳۹۵). اثر صداقت در بازارهای مالی بر متغیرهای اقتصادی. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، ۱۶، ۶۱، ۳۳-۶۳.
Abdullah, D. F. & S. Sofian (2012). The Relationship between Intellectual Capital and Corporate Performanc«. Journal of Procardia- Social and Behavioral Sciences. (20). 122-121.  
Aliyu, A. A., Alkali, M. Y., & Alkali, I. (2016). Islamic perspective on the impact of ethics and tax for Nigerian economic development. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi. 2(3). 137-150.
Bantel. K. A. & Jackson. S. E. (1989). Top Management and Innovation in Banking: Does the composition of the top team make a difference?. Strategic management journal. (10). 107-125.
Behboodi, D. Asgharpoor, H. & Mamipour, S. (2009). Natural resource abundant, human capital and economic growth in petroleum exporting countries. Iranian Journal of Economic research, 13(40). 125-147.
Bhagavatula, S., Elf ring, T., Tilburg, A. V., Gerhard G. V. B., (2010). How Social and Human Capital Influence Opportunity Recognition and Resource Mobilization in India's Handloom Industry. Journal of Business Venturing. 25(3). 245-260.
Bounties, N. (1998). Intellectual Capital: An explore troy study that develops measure and models.  Management Decision. 36(2). 63-76.
Bourdieu, P. (1986). The Forms of capital. New York, Greenwood.
Corrêa, V. S., Queiroz, M. M., & Shigaki, H. B. (2021). Social capital and individual entrepreneurial orientation: innovativeness, proactivity, and risk-taking in an emerging economy. Benchmarking. An International Journal.
Easterly, W. (2006). Social Cohesion, Institution and Growth. Economics and Politics. 18(2). 103-120.
 Gibbons, P. (2001). Spirituality at work: A pre–theoretical overview. MSC. Thesis-Brinbeck College. University of London, Aug.
Gracia, C. (2012). Spiritual capital: The new border to cross. Ramon Lull Journal of Applied Ethics. 3 (3). 120-132.
IFISS, S. & MSSASSI, S. (2020). The Governance of Sustainable Development According to Imam Ali's Letter 53 and the UN Agenda 2030: A Comparative Study of the Two Charters. Journal of Humanities and Social Sciences Studies. 2(6). 109-126.
Kindle Berger, J. A. (1965). The Theory of Economic Development. and 2nd edition.
King, D. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, and measure. (Unpublished Master’s Thesis), Trent University, Peterborough, Ontario, Canada.
Mancini, M. S & et al. (2017). Stocks and flows of natural capital: Implications for ecological footprint. Ecological Indicators. (77). 123-128.
March, C. (2000). Social capital and Democracy in Russia. Communist and post-Communist Studies. (53).183-199.
 Putnam, R. (1993). Making Democracy work, Civic traditions in Modern Italy. Princeton NJ, Princeton University press.
Rodrick, D. (1999). Where Did All Growth Go; External Shocks, Social Conflicts and Growth Collapses. Journal of Economic Growth. 4(4). 385-412.
Sadr, S. K. (2015). The role of human capital in economic development of the earliest Islamic period. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management.
Sonita, E., Miswardi, M., & Nasfi, N. (2021). The role of Islamic higher education in improving sustainable economic development through Islamic entrepreneurial university. International Journal of Social and Management Studies, 2(2). 42-55.
Stewart, T, (1997). Intellectual Capital: The New Wealth of Nations. Doubleday dell publishing group, New York, NY.
Watford, C. M. R. (2007). A literature review of spiritual capital, developments of spirituality in the workplace, and contributions from a Māori perspective. New Zealand, University of Auckland, Unpublished Bachelor Dissertation in Management and Employment Relations.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار